Ένα ταξίδι στο χρόνο φέρνει στην επιφάνεια ένα από τα πιο ενδιαφέροντα οχήματα του 20ού αιώνα, το οποίο κατασκευαζόταν από την NSU και είχε ερπύστριες και ..τιμόνι μοτοσυκλέτας!

Η νύχτα απλώνεται πάνω από την Κρήτη και τίποτε δεν προμηνύει  αυτό που πρόκειται να συμβεί σε λίγες ώρες. Η έναρξη δηλαδή μιας από τις σκληρότερες και δυσκολότερες μάχες του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, η Μάχη της Κρήτης. Το ημερολόγιο γράφει 20 Μαΐου 1941. Οι Γερμανοί επίλεκτοι αλεξιπτωτιστές, προσγειώνονται στο νησί βρίσκοντας μεγάλη αντίσταση από τους Κρητικούς πολίτες και τις δυνάμεις των Συμμάχων (Άγγλοι, Νεοζηλανδοί, Αυστραλοί). Οι Γερμανοί κερδίζουν τον έλεγχο του αεροδρομίου του Μάλεμε και αρχίζουν τις αερομεταφορές. Εκεί στο Μάλεμε, μαζί με τα φορτηγά Opel Blitz S 3.6 και τα τζιπάκια Kübelwagen, εμφανίζεται για πρώτη φορά σε πολεμική επιχείρηση ένα νέο «όπλο», ένα γερμανικό στρατιωτικό όχημα, το NSU Kettenkrad HK-101, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί στα κακοτράχαλα εδάφη της Κρήτης για τη μεταφορά πολεμοφόδιων, αντιαεροπορικών, καλωδίων επικοινωνιών και ελαφρών αντιαρματικών πυροβόλων. Με τιμόνι μοτοσυκλέτας και «ερπύστριες»/εδαφικούς τροχούς, μοιάζει σαν να προέρχεται από παράνομο ζευγάρωμα! Το όχημα ονομάστηκε «αλυσιδο-μοτοσυκλέτα» ή Kettenkrad, όνομα που προέρχεται από τη συντόμευση των λέξεων Ketten (Αλυσίδες) και Krad (η στρατιωτική συντόμευση του Kraftrad, δηλαδή της μοτοσυκλέτας).

Πως έστριβε;

Μα με το τιμόνι. Το μικρό γύρισμα αυτού έστριβε τον τροχό, το μεγαλύτερο γύρισμα ενεργοποιούσε τα φρένα των αντίστοιχων τροχών, όπως γίνεται σε ένα πραγματικό τανκ δηλαδή. Τo τιμόνι μοτοσυκλέτας έδινε σταθερότητα στην ευθεία και έστριβε το όχημα στις ανοικτές στροφές. Στις δύσκολες συνθήκες, βράχια, χιόνι, λάσπη, ήταν σχεδόν άχρηστο. Λόγω του ότι η εταιρία μοτοσυκλετών NSU Motorenwerke AG (με έδρα το Neckarsulm της Γερμανίας) δεν διέθετε κινητήρα μεγαλύτερο των 600cc, που σαφώς χρειαζόταν η βαριά κατασκευή, προτιμήθηκε η άμεση και αξιόπιστη λύση της Opel. Ο υγρόψυκτος κινητήρας του μοντέλου Opel Olympia, που ήδη χρησιμοποιούσε η Wehrmacht, ήταν γνωστός στους μηχανικούς του γερμανικού στρατού.

Με 1.500cc και ιπποδύναμη 36 ίππων στις 3.400rpm, κατανάλωνε 16 λίτρα στα 100 χιλιόμετρα σε κίνηση στην άσφαλτο και 22 εκτός δρόμου. Το Kettenkrad διέθετε δύο ρεζερβουάρ των 21 λίτρων (αριστερά και δεξιά του οδηγού), έτσι ώστε κάθε ένα από αυτά να χωράει ακριβώς ένα στρατιωτικό μπιτόνι βενζίνη. Το μήκος του έφτανε τα τρία μέτρα και το πλάτος του μόλις το ένα, έτσι ώστε να περνάει και από πολύ στενά σημεία. Το ύψος βρισκόταν στα 1,20 μέτρα και το βάρος στα 1.235 κιλά. Με πλήρες φορτίο και επιβάτες έφτανε τα 1560 κιλά, εκ των οποίων μόνο τα 95 μετέφερε ο μπροστινός τροχός (διαστάσεων 3,50 x 19) και τα υπόλοιπα οι πίσω με τις ερπύστριες. Ακόμα και τα τρέιλερ των Kettenkrad ήταν ειδικά σχεδιασμένα, υπήρχαν 3 παραλλαγές και τα πιο κοινά ζύγιζαν 110 κιλά, έχοντας τη δυνατότητα να σηκώνουν 350 κιλά.

Σχεδιασμένο από ιδιώτη

Το Kettenkrad παρουσιάστηκε το 1939 και ήταν το πατενταρισμένο προϊόν ενός Γερμανού εφευρέτη, του Heinrich Ernst Kniepkamp. Το πίσω μέρος θύμιζε ημι-φορτηγό και μικρό τανκ (πολλά πρωτότυπα άρματα μάχης χρησιμοποιούσαν τροχούς μοτοσυκλετών με ακτίνες) ενώ ο κινητήρας βρισκόταν τοποθετημένος στη μέση. Για ανάρτηση υπήρχε μονό ελατήριο μπροστά και ράβδοι στρέψης πίσω, ενώ η κίνηση στους τροχούς μεταφερόταν μέσω ενός κιβωτίου έξι σχέσεων. Το κιβώτιο διέθετε 3 ταχύτητες για κίνηση προς τα μπροστά και μία όπισθεν, αλλά και επιλογή για “Gelände” (εκτός δρόμου) και “Straße” (δρόμου). Μπορούσε να τραβήξει βάρος 450 κιλών, ενώ στο πίσω του μέρος μπορούσε να μεταφέρει δύο καθιστούς στρατιώτες με πλάτη προς τον οδηγό. Δύο εκδόσεις κατασκευάστηκαν συνολικά, τα HK101 του 1939-40 και τα HK102 του 1941-42, με τα δεύτερα να διαθέτουν μεγαλύτερο κινητήρα και σχεδόν τη διπλάσια ιπποδύναμη. Προς το τέλος του πολέμου, μια από τις εργασίες των Kettenkrad ήταν να τραβούν τα αεριωθούμενα αεροπλάνα ME-262 και TA183 από και προς τους διαδρόμους προσγείωσης/απογείωσης, για οικονομία αφού τα καύσιμα είχαν γίνει πλέον περιζήτητα.

Η τελευταία πάντως διάσημη εμφάνιση του Kettenkrad επρόκειτο να γίνει πάνω σε κινηματογραφικό φιλμ. Χρησιμοποιώντας ένα άριστα διατηρημένο κομμάτι, το Kettenkrad εμφανίστηκε στη Χολιγουντιανή ταινία «Η διάσωση του στρατιώτη Ράιαν». Με οδηγό έναν εξπέρ του είδους, το Kettenkrad έκανε δυο φιγούρες που πολύ δύσκολα γίνονται -όπως σημειώνουν γνώστες- αφού πρόκειται για ένα σαφώς δύσκολο στη χρήση όχημα. Η εν λόγω κινηματογραφική εμφάνιση φαίνεται ότι συγκίνησε τα μικρά παιδιά και μια μεγάλη εταιρεία παιχνιδιών αποφάσισε, έστω και με καθυστέρηση πολλών ετών, να το συμπεριλάβει στη γκάμα της από τον ερχόμενο Ιούνιο. Λόγω της καταστροφής των αρχείων στον πόλεμο, κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς πόσα Kettenkrad κατασκευάστηκαν συνολικά, με τους υπολογισμούς να αναφέρονται σε λιγότερα από 8.500 κομμάτια. Από τον 1943 και μετά, εκτός της NSU στο Neckarsulm, Κettenkrad κατασκεύαζε και η Stoewer στο Stettin με συνολική παραγωγή κοντά στα 1.300 κομμάτια. Μετά το τέλος του πολέμου η NSU κατασκεύασε 550 περίπου ακόμα, που χρησιμοποιήθηκαν για αγροτικές εργασίες, υλοτομία κ.λπ. Τα τελευταία Kettenkrad συναρμολογήθηκαν το 1948 από ανταλλακτικά που είχαν ξεμείνει. Μετά τον πόλεμο, η γαλλική εταιρία Babiolle τα μετέτρεπε –αφαιρώντας τιμόνι και τροχό– σε μικρά τρακτέρ για αγροτικές χρήσεις.

Αρκετά Kettenkrad διασώζονται άριστα διατηρημένα ανά τον κόσμο, τα περισσότερα στη Γερμανία και στις ΗΠΑ, ενώ υπάρχουν και σε ένα εξαιρετικό μουσείο στη Γερμανία, στο Technik-Museum στο Sinsheim. O θρύλος λέει –μαζί με το περιβόητο γερμανικό τανκ που είναι κρυμμένο σε μια σπηλιά από το ’40- πως Kettenkrad υπάρχει και στην Κρήτη σε χέρια ιδιώτη. Αν όντως είναι αλήθεια κάτι τέτοιο, πρέπει να τον πληροφορήσουμε πως η αξία του φτάνει κοντά στις 40.000 ευρώ! Το 1947 ένα πολιτικό Kettenkrad στοίχιζε στη Γερμανία 6.800 μάρκα, τη στιγμή που μια Mercedes-Benz 170V δεν ξεπερνούσε τα 6.200! Το γερμανικό κοινό είδε για πρώτη φορά το ερμαφρόδιτο αυτό μίνι τανκ στις 30 Ιουλίου του 1942 στο περιοδικό “Berliner Illustrierte Zeitung” και με τη λεζάντα: «Το νέο όχημα εκτός δρόμου που μεταφέρει τρεις επιβάτες και έχει αποτελέσει το αξιόπιστο όχημα των γερμανών στρατιωτών στο Ανατολικό μέτωπο και την Αφρική».

Πηγή: Αρχείο Βασίλη Αντζουλάτου, Νίκου Βιτσιλάκη