Μια ιστορία για ανθρώπους και μοτοσικλέτες που ξεκινάει 77 χρόνια πριν, ξετυλίγεται με αφορμή τη δοκιμή της BMW R 75 Wehrmacht 1944.

Με την απελευθέρωση, αφού έφυγαν από την Ελλάδα οι Γερμανοί της Wehrmacht, η μοτοσυκλέτα εγκαταλείφθηκε στην Αθήνα, με αποτέλεσμα ως λάφυρο πολέμου να χρησιμοποιηθεί από τον νέο της ιδιοκτήτη κ. Νίκο Κυρατζή. Ο κ. Κυρατζής αργότερα αγόρασε και είχε στην κατοχή του άλλες δύο ολόιδιες μοτοσυκλέτες, τις οποίες τις χρησιμοποιούσε και αυτές εναλλάξ στη δουλειά με σκοπό να μοιράζεται το καθημερινά μεγάλο έργο.

Τη μοτοσυκλέτα της δοκιμής μας την προόριζε κυρίως για ανταλλακτικά ώστε να μπορεί να υποστηρίζει τις άλλες δυο αλλά η αξιοπιστία τους ήταν τέτοια, που δεν χρειάστηκε ποτέ να πάρει κανένα ανταλλακτικό από πάνω της! Έτσι η μοτοσυκλέτα παρέμενε στην αποθήκη του για πολλά χρόνια αχρησιμοποίητη. Κάποια στιγμή και ενώ ο κ. Νίκος είχε φτάσει αισίως στην ηλικία των 70 ετών πήρε την απόφαση να την μοντάρει γιατί την είχε λυμένη. Μετά από λίγο καιρό αφού την αναπαλαίωσε και ολοκλήρωσε το μοντάρισμα της, ο κ. Νίκος την κυκλοφορούσε ξανά κανονικά.

Τα χρόνια πέραναν και κάποια στιγμή ο κ. Νίκος αποφάσισε να την πουλήσει. Τότε βρέθηκε ένας πολύ νεότερος σε ηλικία αγοραστής ο κ. Σπύρος Κυρίτσης. Ο Σπύρος, λάτρης των κλασσικών μοτοσυκλετών μόλις αγόρασε την R 75 προέβη σε πλήρη ανακατασκευή σε συνεργασία με τον πολύ έμπειρο και έμπιστο μηχανικό του κ. Κάρολο Φρίντμαν. Μόλις έγιναν οι απαραίτητες επισκευές-συντήρηση σε κινητήρα, κιβώτιο, διαφορικό, φρένα και ηλεκτρική εγκατάσταση η μοτοσυκλέτα συναρμολογήθηκε εκ νέου και άρχισε την κυκλοφορία της.

Ο κ Κυρίτσης για πολλά χρόνια εκτελεί χρέη αντιπροέδρου στην Ελληνική Λέσχη Κλασσικής Μοτοσυκλέτας. Από το 2017 που ήρθε στην κατοχή του η R 75 έχει συμμετάσχει σε διάφορες εκδηλώσεις της Λέσχης Κλασσικών όπως στον τριήμερο αγώνα Endurance που πραγματοποιήθηκε στις περιοχές Καρπενησίου Ηπείρου το 2019, και σε πολλές στατικές εκθέσεις και μονοήμερους αγώνες. Το μεγαλύτερο ταξίδι που έκανε με τον νέο της κάτοχο ήταν στη παγκόσμια συνάντηση του Rally FIVA που πραγματοποιήθηκε στην Κροατία το 2019, καλύπτοντας μέσα σε 8 ημέρες 5.500 χλμ χωρίς η μοτοσυκλέτα να παρουσιάσει το παραμικρό μηχανικό πρόβλημα!!!

Η αιτία για την απροβλημάτιστη λειτουργία της είναι απλή. Η R 75 έχει σχεδιαστεί και κατασκευαστεί από τους Γερμανούς μηχανικούς της BMW με τέτοια τρόπο που παρόλο τον όγκο και τα 420 κιλά της, είναι πάρα πολύ ξεκούραστη και εύκολη στην οδήγηση της από τον τυχερό ιδιοκτήτη της.

Για ιστορικούς λόγους και ενώ ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, ο Γερμανικός στρατός προέβη σταδιακά στην παραγγελία με βάση τις ανάγκες του σε 16.000 ίδια κομμάτια από το 1941 έως το 1944.

Η R 75, που ήταν από την αρχή σχεδιασμένη για στρατιωτική χρήση με πολλές βελτιώσεις σε διάφορα σημεία από το μοντέλο R 12, είχε την δυνατότητα να μεταφέρει 3 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες και να σύρει πίσω της 2 τρέιλερ είτε με πολεμικό εξοπλισμό είτε ειδικό τρέιλερ 6 ατόμων.

Το κιβώτιο των 4 σχέσεων συν της μίας ταχύτητας όπισθεν, μπορούσε να δώσει κίνηση και στο τροχό του sidecar ενώ διέθετε και μπλοκέ διαφορικό. Υπήρχε μακρύ και κοντό κιβώτιο σε σχέσεις και διέθετε υδραυλικά φρένα τοποθετημένα και αυτά στους 2 πίσω τροχούς.

Ο επανασχεδιασμένος κινητήρας των 750 κ. εκ. με τοποθετημένες επικεφαλής τις βαλβίδες στους 2 κυλίνδρους του επίπεδου Boxer κινητήρα της σε συνδυασμό με τα 2 καρμπιρατέρ της (ένα σε κάθε κύλινδρο) βοήθησαν στην αύξηση της ιπποδύναμης που έφτασε τους 26 ίππους με άφθονη ροπή. Το φίλτρο του αέρα τοποθετήθηκε πολύ έξυπνα στη μέση του ρεζερβουάρ της κάνοντας πολύ εύκολη τη συντήρηση της και τον καθαρισμό του στις συνθήκες ερήμου που χρειάστηκε να πολεμήσει στη Β. Αφρική.

Ο σκελετός της επανασχεδιάστηκε και αυτός ως διπλός κλειστός σωληνωτός. Το εμπρός πιρούνι της είναι τηλεσκοπικό της BMW που αργότερα το είδαμε να φοριέται και στην R 61. Η μεγάλη της όμως καινοτομία έρχεται στους 3 τροχούς της, που έχουν ακριβώς τις ίδιες διαστάσεις και μπορούν να γίνουν εναλλάσσονται μεταξύ τους. Οι διαστάσεις του μετατροχίου της είναι ίδιες με αυτές των γραμμών του τρένου όπου την περίοδο του Β Παγκοσμίου πολέμου αν αφαιρούσες τα ελαστικά της μπορούσε να κινηθεί με αυτόνομη κίνηση στις ίδιες γραμμές των σιδηροδρόμων!

Οδηγική εμπειρία

Εν στάσει η R 75 με το τεράστιο ρεζερβουάρ της και τον μεγάλο της όγκο σε προκαταβάλει αρνητικά πριν την οδηγήσεις. Με τις κατάλληλες διαδικασίες που εκτελεί ο οδηγός της για να φέρει σε λειτουργία τον κινητήρα της, που εκκινεί ομολογουμένως αρκετά εύκολα, κουμπώνεις πρώτη στο κιβώτιο με μια κίνηση προς τα εμπρός και ξεκινάς.

Με τα πρώτα μέτρα να περνούν, αμέσως συνειδητοποιείς την ευκολία στην οδήγησή της. Το πλαϊνό της καλάθι αλλάζει τη συμπεριφορά της από σόλο μοτοσυκλέτα δίνοντας σου την αίσθηση ότι κυκλοφορείς σαν να έχεις ένα μικρό αυτοκίνητο. Από τα πρώτα χιλιόμετρα και αλλάζοντας ταχύτητες στο κιβώτιο της χάνεται η ογκώδης της αίσθηση και το μεγάλο της βάρος.

Αυτό το γεγονός από μόνο του σε κάνει να μην θέλεις να κατέβεις από τη σέλα της όπου σε συνδυασμό με το πως αποσβένει το μπροστινό της σύστημα τις όποιες ανωμαλίες του εδάφους, κάνουν την R 75 από τις πιο ολοκληρωμένες μοτοσυκλέτες της εποχής της. Καταπίνει τα χιλιόμετρα με μεγάλη ευκολία χωρίς να κουράζει τον οδηγό της.

Οδηγώντας σήμερα την R 75 ο χρόνος μηδενίζει και σε ταξιδεύει σε άλλες εποχές μέσα στην έρημο Σαχάρα ή τις ρωσικές στέπες όπου πολέμησε με επιτυχία. Ο ήχος της σε μαγεύει, τα χιλιόμετρα περνάνε αβίαστα χωρίς να χρειάζεται να σταματήσεις πουθενά παρά μόνο στον προορισμό που θέλεις να φτάσεις.

Είτε είναι βαμμένη σε χακί χρώμα είτε στην απόχρωση της ερήμου, από όπου περνάει έλκει τα βλέμματα και δεν περνά απαρατήρητη. Και αν σταματήσεις σε κάποιο βενζινάδικο για πλήρωση καυσίμου στο ρεζερβουάρ της, τότε αρχίζουν οι ερωτήσεις των περαστικών.

Με ιπποδύναμη που φτάνει τους 26 ίππους και άφθονη ροπή σκαρφαλώνει παντού και ειδικά με το κοντό κιβώτιο μπορεί να κινηθεί σε οποιοδήποτε είδους και μορφολογίας έδαφος.

Στη μνήμη του κυρ Νίκου – Νικόλαος Κυρατζής 1927-2021

Ο κυρ Νίκος, ο πρώτος ιδιοκτήτης της υπέροχης αυτής μοτοσικλέτας, γεννήθηκε το 1927 στην Αθήνα. Ο πατέρας του είχε καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη και η μητέρα του από την Ήπειρο. Μεγάλωσε και έζησε στον Βύρωνα.

Στην τρυφερή ηλικία των 6 χρονών είχε ένα ατύχημα πέφτοντας από μια μάντρα που του διέλυσε τον αστράγαλο. Με τα μέσα και τους γιατρούς της εποχής σώθηκε το πόδι του αλλά του άφησε κάποια κινητικά προβλήματα.

Σπούδασε μηχανολογία με ειδικότητα εφαρμοστή. Ταυτόχρονα, ως ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα έμαθε να μιλά και να διαβάζει γερμανικά. Με την ειδικότητα αυτή σε νεαρή ηλικία έπιασε δουλειά στα νταμάρια της ΕΛΚΟ στο Βύρωνα. Η ειδικότητα του εκεί ήταν χειριστής και συντηρητής σε σπαστήρα πετρών. Ήταν πολύ καλός στη δουλειά του και ο εργοδότης του διακρίνοντας την οξυδέρκεια και την εργατικότητα που είχε, του πρότεινε με τις οικονομίες που είχε μαζέψει δουλεύοντας εκεί να αγοράσει το διπλανό οικόπεδο από το νταμάρι, το οποίο τότε είχε αξία 10 χρυσών λιρών.

Ο κύριος Νίκος όχι μόνο δεν τον άκουσε αλλά με ακριβώς αυτό το ποσό αγόρασε το 1951 την πρώτη του μοτοσυκλέτα μία Ζundapp 500 με καλάθι. Όταν τον είδε με την μοτοσυκλέτα ο εργοδότης του, τον φασκέλωσε και δεν του ξαναμίλησε ποτέ για αγορές και επενδύσεις.

Με τη συγκεκριμένη μοτοσυκλέτα που είχε άδεια δημοσίας χρήσεως ο κυρ Νίκος άρχισε να μεταφέρει υλικά οικοδομής, μια δύσκολη και βαριά δουλειά. Η Ζundapp, την οποία είχε αγοράσει από έναν παγοπώλη, μετά από λίγο του παρουσίασε ένα πρόβλημα στο ηλεκτρικό της σύστημα και στο πηνίο της με αποτέλεσμα όταν πήγε να αγοράσει το αντίστοιχο ανταλλακτικό του ζήτησαν 20 λίρες.

Αδυνατώντας να δαπανήσει αυτό το ποσό και γνωρίζοντας μηχανολογία έλυσε το πρόβλημα μόνος του δαπανώντας 2 δραχμές. Στη συνέχεια πήγε και ζήτησε το λόγο από αυτόν που θα του πούλαγε το δυναμό και του εξήγησε την ιστορία με το κόστος επισκευής των 2 δραχμών όπου τελικά εκείνος του το πούλησε το συγκεκριμένο ανταλλακτικό για 2 λίρες.

Αφού επισκεύασε την Ζundapp σε σύντομο χρονικό διάστημα την πούλησε στον ίδιο παγοπώλη που την είχε αγοράσει για 12 λίρες. Στη συνέχεια αγόρασε μια BMW R 75 σαν τη μοτοσυκλέτα της παρουσίασης μας κάνοντας μια τρομερά δύσκολη για την εποχή του μετατροπή, διαμορφώνοντας την σε φουρκόνι με καρότσα και υδραυλική υποβοήθηση για ανατροπή, που έπαιρνε κίνηση από κιβώτιο Mercedes.

Λίγο αργότερα παντρεύτηκε τη σύντροφο της ζωής του κυρία Ζωή η οποία εργαζόταν ως μαία σε μεγάλο μαιευτήριο των Αθηνών. Με τη γυναίκα του, που χαϊδευτικά την αποκαλούσε Τζο, δεν απέκτησαν παιδιά επειδή όμως τα αγαπούσαν πολύ ο κ. Νίκος έκανε φροντιστήριο σε παιδιά της περιοχής του σε μαθηματικά και γερμανικά. Αργότερα πολλά από αυτά σπούδασαν στη Γερμανία κάνοντας λαμπρές καριέρες στην ιατρική, την αρχιτεκτονική, τη μηχανολογία κ.α.

Με την R 75, εκτός από τα υλικά οικοδομών που κουβαλούσε σε καθημερινή βάση, μετέφερε όλα τα υλικά για να χτίσει την εξοχική του κατοικία, σε οικόπεδο που αγόρασε στην περιοχή Κακιά Θάλασσα της Κερατέας.

Όταν αργότερα το ελληνικό κράτος επέκτεινε τις άδειες δημοσίας χρήσης μοτοσυκλετών ώστε να αναβαθμιστούν σε φορτηγά, ο κυρ Νίκος κόπηκε από αυτή τη διαδικασία εξαιτίας του παιδικού ατυχήματος που είχε στο πόδι. Έτσι παρέμεινε με την R75 και λίγο αργότερα αγόρασε μια ολόιδια BMW R 75 με σκοπό να την έχει δεύτερη για ανταλλακτικά.

Λίγα χρόνια αργότερα έδωσε γραπτές εξετάσεις για τεχνικός τηλεπικοινωνιών στον ΟΤΕ με επιτυχία, αλλά δυστυχώς δεν προσλαμβάνεται εξαιτίας και πάλι του προβλήματος στο πόδι του. Παρόλο ότι στεναχωριόταν για αυτές τις αναποδιές, δεν έχανε το θάρρος του και το ιδιαίτερα καυστικό χιούμορ του. Παράλληλα δούλεψε σαν εφαρμοστής σε εργοστάσιο κατασκευής γραναζιών στην εταιρία του Γραμμένου.

Ο κυρ Νίκος ήταν απόλυτος στον χαρακτήρα του, ιδιαίτερα οξυδερκής και πολλές φορές αψύς, εξαιτίας του τραυματισμένου του ποδιού από το παιδικό του ατύχημα, όπως ο ίδιος είχε εκμυστηρευτεί σε καλό του φίλο.

Με την Ελληνική Λέσχη Κλασσικής Μοτοσυκλέτας, που ήταν πολλά χρόνια μέλος της, είχε πραγματοποιήσει πολλά ταξίδια εντός και εκτός Ελλάδος, με αποκορύφωμα μια παγκόσμια συνάντηση που έλαβε μέρος στην Αυστρία μαζί με την R75 και το καλάθι της. Σε όλη τη διαδρομή και ενώ είχε φορτωμένα μαζί του διάφορα μπαγκάζια των νεαρότερων μελών της λέσχης, ταξίδευε με τέτοιο ρυθμό που δεν του ξέφευγαν οι αναβάτες με τις σόλο μοτοσυκλέτες τους.

Αυτές τις ιστορίες ενώ είχαμε κανονίσει συνάντηση μαζί του παρέα με το Σπύρο Κυρίτση για να μας τις διηγηθεί, δυστυχώς δεν προλάβαμε. Με τους καύσωνες ο κυρ Νίκος έπαθε θερμοπληξία και διακομίστηκε στον Ευαγγελισμό σε κωματώδη κατάσταση. Δυστυχώς, μετά από λίγες μέρες κατέληξε.

Όλα τα παραπάνω μας τα εξιστόρησε την ημέρα της κηδείας του ο καλός του φίλος Αντώνης Κουτουρούτης, υδραυλικός στο επάγγελμα και γείτονας του κυρ Νίκου για πολλά χρόνια. Ο κ. Αντώνης επειδή γνώριζε την τέχνη του συγκολλητή, είχε βοηθήσει τον κυρ Νίκο στη πρώτη μετατροπή της R75 σε φουρκόνι.

Κλείνοντας αυτό το μικρό αφιέρωμα για τον κυρ Νίκο αξίζει να αναφέρουμε ότι εκτιμούσε τους Γερμανούς για την απόλυτη πειθαρχία τους και την τεχνολογία που είχαν στις μοτοσυκλέτες τους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι εμπιστεύτηκε τις BMW R75 για την αντοχή και την αξιοπιστία τους.

Θα τον θυμόμαστε πάντα με συμπάθεια και αγάπη γιατί με τον τρόπο ζωής του δίδαξε πολλά σε εμάς τους νεότερους. Καλό σου ταξίδι κύριε Νίκο στις νέες σου διαδρομές.

Ευχαριστήσουμε τον κ. Σπύρο Κυρίτση για την παραχώρηση της προσωπικής του R75 για την ανάγκη της παρουσίασης.

Εικόνες: Amazing studio/Γιώργος Βαρίνος

https://www.gazzetta.gr/in-motion/2039106/o-basilis-orfanos-odigei-tin-bmw-r-75-wehrmacht-1944-se-ena-taxidi-sto-hrono-pics

Τεχνικά χαρακτηριστικά

 

Έναρξη παραγωγής	1941
Τέλος παραγωγής	1944
Αριθμός μοτοσυκλετών που παρήχθησαν	16.000
Κινητήρας
Τύπος κινητήρα		Τετράχρονος δίκύλινδρος επίπεδος
Διάμετρος x Διαδρομή		78 x 78 mm
Κυβικα		745 κ.εκ.
Μέγιστη ισχύς		26 hp στις 4.000 σ.α.λ.
Σχέση συμπίεσης		5.8: 1
Βαλβίδες		OHV Επικεφαλής
Σύστημα Τροφοδοσίας καυσίμου		2 x καρμπυρατέρ τύπου Graetzin Sa 24/1 και Sa 24/2
Μετάδοση ισχύος
Συμπλέκτης		Μονή πλάκα
Αριθμός ταχυτήτων		“Δρόμος”: 4 + 1 όπισθεν, “εκτός δρόμου”: 3 + 1 όπισθεν
Τρόπος αλλαγής ταχυτήτων		Μετατόπιση ποδιών και χειροκίνητη με μοχλό επιλογής “off–road” + “road“
Σχέσεις κιβωτίου ταχυτήτων		“Δρόμος”: 3.22 / 1.83 / 1.21 / 0.90, όπισθεν 2,41, “εκτός δρόμου”: 4,46 / 2,54 / 1,67, όπισθεν
Ποσοστό διανομής κίνησης πίσω τροχού		1: 6.05 (από τον αριθμό παραγωγής 754056 1: 5.69)
Ηλεκτρικό σύστημα
Σύστημα ανάφλεξης		Μαγνητική ανάφλεξη
Γεννήτρια		Noris DS 6/50
Μπουζί		Bosch W 175 T1
Πλαίσιο		Πολυμερές, ατσάλινο σωληνωτό πλαίσιο
Ανάρτηση μπροστινού τροχού		Τηλεσκοπικό πιρούνι
Ανάρτηση πίσω τροχού		Άκαμπτα, ελατήρια πλάκας στο σκάφος, ελατήρια σωλήνα στον τροχό πλευρικού αυτοκινήτου
Ζάντες τροχού		3D x 16
Ελαστικά, εμπρός		4,5 x 16 (προφίλ εκτός δρόμου)
Ελαστικά, πίσω		4,5 x 16 (προφίλ εκτός δρόμου)
Φρένα, εμπρός		Ταμπούρο διαμέτρου 250 mm
Φρένα, πίσω		Ταμπούρο διαμέτρου 250 mm υδραυλικά υδραυλικά φρένα πλευρικού ταμπούρου 250 mm
Διαστάσεις / βάρη
Μήκος x Πλάτος x Ύψος		2400 x 1730 x 1000 mm (με καρότσι)
Βάση τροχού		1444 mm
ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΚΑΥΣΙΜΩΝ		24 λίτρα
Βάρος κενό		400 Kg με αυθεντικό καρότσι
Βάρος μεταφοράς		270 κιλά
Κατανάλωση καυσίμου		Περίπου 6,3 λίτρα ανά 100 Km (δρόμος), 8,5 λίτρα ανά 100 Km (εκτός δρόμου)
Κατανάλωση λαδιού		Περίπου 0,5 – 1 λίτρο ανά 1.000 χλμ
Μέγιστη ταχύτητα		135 Χλμ